تشخیص آئورت کوآرکتاسیون در فرزندتان میتواند بسیار دلهرهآور باشد. اما نگران نباشید، شما تنها نیستید. من به عنوان یک فوق تخصص قلب اطفال با بیش از ۲۳ سال تجربه، در کنار شما هستم تا شما را در این مسیر همراهی کنم.
آئورت کوآرکتاسیون چیست؟
برای اینکه بهتر بتوانید با این بیماری کنار بیایید، اجازه دهید ابتدا به زبان ساده آن را برایتان توضیح دهم. تصور کنید آئورت (بزرگترین سرخرگ بدن) یک شلنگ است. در آئورت کوآرکتاسیون، بخشی از این شلنگ تنگ شده و خون به سختی میتواند از آن عبور کند. این تنگ شدن باعث میشود تا خون به اندازه کافی به اندامهای پایین بدن نرسد. در نتیجه این وضعیت میتواند مشکلات جدی برای کودک ایجاد کند. تنگی بخشی از آئورت میتواند در هر سنی بروز کند، اما اغلب به عنوان یک نقص مادرزادی تشخیص داده میشود.
این بیماری معمولاً در نوزادی یا اوایل کودکی شناسایی میشود، به ویژه در موارد شدید که علائمی مانند نارسایی قلبی، تنگی نفس و فشار خون بالا در اندامهای فوقانی بروز میکند. در موارد خفیفتر، ممکن است تا سنین نوجوانی یا بزرگسالی بدون تشخیص باقی بماند و با علائمی مانند فشار خون بالا یا سردردهای مداوم همراه باشد.
تشخیص زودهنگام برای پیشگیری از عوارض جدی مانند نارسایی قلبی و آنوریسم ضروری است.
علائم
علائم ممکن است بسته به شدت تنگی آئورت در هر کودک متفاوت باشند. برخی از رایجترین نشانهها عبارتند از:
- فشار خون بالا در دست ها و فشار خون پایین در پاها
- خستگی یا ضعف در پاها پس از فعالیت
- سرد شدن پاها
- سردردهای مکرر
- صداهای غیرطبیعی قلبی (مُرمُر قلب) که پزشک ممکن است با گوشی پزشکی تشخیص دهد .
در موارد شدیدتر، کودک ممکن است علائم جدیتری مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه یا اختلال در رشد و عدم وزن گیری را تجربه کند.
اختلاف فشار دو دست در کوارکتاسیون
در کوارکتاسیون آئورت، به دلیل تنگی در مسیر خونرسانی آئورت، فشار خون در اندامهای فوقانی (دستها) افزایش مییابد، در حالی که فشار خون در اندامهای تحتانی (پاها) کاهش مییابد. اختلاف فشار بین دو دست به طور معمول وجود ندارد، اما اگر تنگی در ناحیه نزدیک به انشعاب شریانهای زیرترقوه رخ دهد، میتواند باعث اختلاف فشار بین دو دست شود.
به طور کلی، این بیماری با اختلاف فشار سیستولیک بیش از ۲۰ میلیمتر جیوه بین دستها و پاها شناخته میشود که نشاندهنده کاهش جریان خون به اندامهای تحتانی است و از معیارهای مهم تشخیصی محسوب میشود.
انواع کوارکتاسیون آئورت
این نقص قلبی مادرزادی به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- کوارکتاسیون Preductal: این نوع قبل از مجرای شریانی (داکتوس آرتریوزوس) رخ میدهد و اغلب در نوزادان مشاهده میشود. علائم شدیدتر است و میتواند باعث نارسایی قلبی زودرس شود.
- کوارکتاسیون Postductal: این نوع بعد از بسته شدن مجرای شریانی رخ میدهد و معمولاً در سنین بالاتر تشخیص داده میشود. علائم خفیفتر است و اغلب با فشار خون بالا در اندامهای فوقانی همراه است.
هر دو نوع میتوانند منجر به عوارض جدی شوند، اما نوع Postductal معمولاً دیرتر تشخیص داده میشود و علائم کمتری دارد.
تشخیص
تشخیص این بیماری معمولاً از طریق روشهای زیر انجام میشود:
معاینه بالینی: پزشک متخصص قلب اطفال با بررسی علائم و گوش دادن به صدای قلب میتواند به وجود مشکل مشکوک شود.
اکوکاردیوگرافی: این آزمایش تصاویر دقیقی از قلب و شریان آئورت ارائه میدهد.در برخی مراکز، به دلیل استفاده از داروهای بیهوشی در حین اکوکاردیوگرافی، کودکان ناچار به تحمل عوارض جانبی این داروها هستند.
اما در کلینیک قلب دکتر رجبی، با ایجاد فضایی آرام و شاد و برقراری ارتباط مؤثر با کودک، این امکان فراهم شده است تا اکو قلب کودک بدون نیاز به هیچ گونه داروی بیهوشی انجام شود. به این ترتیب، از بروز هرگونه عارضه جانبی در فرزند شما جلوگیری خواهد شد. همچنین با این شیوه نتیجه اکو قلب دقیق تر به دست می آید و تشخیص نادرستی صورت نخواهد گرفت.
MRI یا سیتیاسکن: برای بررسی دقیقتر ساختار آئورت استفاده میشود.
اندازهگیری فشار خون: تفاوت فشار خون بین دستها و پاها میتواند نشانهای از این بیماری باشد.
کوارکتاسیون آئورت در بارداری
این نقص قلبی در دوران بارداری میتواند خطرات جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. بارداری با افزایش حجم خون و نیاز بیشتر به گردش خون همراه است که میتواند فشار بیشتری بر آئورت تنگ وارد کند. این وضعیت ممکن است منجر به عوارضی مانند نارسایی قلبی، آنوریسم آئورت یا پارگی آن شود. زنان مبتلا به کوارکتاسیون باید تحت نظر متخصص قلب و زنان بارداری پرخطر قرار گیرند. در موارد شدید، ممکن است نیاز به درمانهای مداخلهای قبل از بارداری یا در دوران بارداری وجود داشته باشد. زایمان طبیعی نیز ممکن است به دلیل خطر افزایش فشار خون توصیه نشود و به جای آن زایمان سزارین انجام گیرد.
روشهای درمان آئورت کوآرکتاسیون
انتخاب روش درمانی به شدت بیماری و سن کودک بستگی دارد:
جراحی: در این روش، بخش تنگ شده آئورت بازسازی یا تعویض میشود.
بالون آنژیوپلاستی: در این روش، یک بالون کوچک در ناحیه تنگ شده قرار داده و باد میشود تا شریان گشاد شود.
استنتگذاری: گاهی از یک استنت (لوله کوچک فلزی) برای باز نگه داشتن شریان استفاده میشود.
عمل جراحی کوارکتاسیون آئورت
جراحی کوارکتاسیون آئورت به عنوان روش استاندارد درمان این بیماری در موارد شدید یا علامتدار انجام میشود.
این جراحی شامل برداشتن بخش تنگ شده آئورت و اتصال مجدد دو سر سالم است که به آن روش «رزکسیون و آناستوموز انتها به انتها» گفته میشود. در برخی موارد از روشهای دیگر مانند استفاده از گرافتهای مصنوعی یا استنتگذاری (آنژیوپلاستی) برای باز کردن تنگی استفاده میشود.
هدف اصلی جراحی، بهبود جریان خون و کاهش فشار خون در اندامهای فوقانی و پیشگیری از عوارضی مانند نارسایی قلبی و سکته مغزی است. موفقیت جراحی به شناسایی زودهنگام و انجام دقیق آن بستگی دارد.
عوارض و خطرات آئورت کوآرکتاسیون
اگر آئورت کوآرکتاسیون درمان نشود، میتواند عوارض جدی مانند فشار خون بالا، نارسایی قلبی یا آسیب به اندامهای داخلی را به همراه داشته باشد. اما خبر خوب این است که با تشخیص بهموقع و درمان مناسب، بسیاری از کودکان میتوانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند.
نقش والدین در شناسایی و درمان
به عنوان والدین، شما نقش کلیدی در شناسایی علائم اولیه دارید. اگر متوجه تفاوت در فشار خون بین دستها و پاهای کودک، یا علائمی مانند خستگی غیرطبیعی یا سرد شدن پاها شدید، سریعاً با پزشک مشورت کنید. همچنین پس از تشخیص، حمایت عاطفی شما در روند درمان بسیار اهمیت دارد.
تجربه والدین در کلینیک دکتر رجبی
در طی 23 سال فعالیت در زمینه بیماریهای قلبی کودکان، تجربههای موفق بسیاری داشتهایم. یکی از والدین پس از درمان فرزندش در کلینیک ما گفت: «ابتدا خیلی نگران بودم، اما خانم دکتر رجبی به سوالات ما با حوصله پاسخ دادند و روند درمان کاملاً موفقیتآمیز بود.» این بازخوردها نشان میدهد که با دانش و تجربه، میتوانیم بهترین خدمات را به فرزند شما ارائه دهیم. در ادامه نظر یکی دیگر از مراجعان ما را بخوانید:
«پسر من، نیما، ۶ سالشه. چند وقتی بود که متوجه شده بودم پاهاش خیلی سرد میشه و موقع دویدن یا بازی کردن زود خسته میشه و نمیتونه مثل بقیه بچهها بازی کنه. حتی چند بار گفت که بعد از بازی کردن پاهاش درد میگیره. خیلی نگران شده بودیم و با جستجو در اینترنت، با خانم دکتر رجبی آشنا شدیم. وقتی به ایشون مراجعه کردیم، خیلی دقیق و با حوصله پسرم رو معاینه کردن و به ما گفتن که نیما آئورت کوآرکتاسیون داره. ایشون همه چیز رو خیلی واضح برامون توضیح دادن و ما رو برای مراحل درمان راهنمایی کردن. الان خداروشکر، با درمانی که انجام شد، نیما کاملاً خوب شده. دیگه خبری از خستگی یا سردی پاهاش نیست و میتونه مثل بقیه بچهها بازی کنه. واقعاً از خانم دکتر رجبی ممنونم که با تجربه و دلسوزیشون کمک بزرگی به خانواده ما کردن.»
پاسخ به سوالات متداول کاربران
1. آیا آئورت کوآرکتاسیون میتواند خودبهخود درمان شود؟
خیر، این بیماری نیاز به مداخله پزشکی دارد و معمولاً با گذشت زمان شدیدتر میشود.
2. آیا کودک بعد از درمان میتواند زندگی طبیعی داشته باشد؟
بله، در صورت درمان موفق، بیشتر کودکان میتوانند زندگی طبیعی و سالمی داشته باشند.
3. آیا این بیماری ارثی است؟
در برخی موارد، عوامل ژنتیکی میتوانند نقش داشته باشند، اما همه موارد ارثی نیستند.
در آخر
اگر کودک شما به آئورت کوآرکتاسیون مبتلا شده است، بدانید که شما تنها نیستید. با تشخیص و درمان مناسب، کودک شما میتواند زندگی سالمی داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر و رزرو وقت ملاقات، میتوانید با کلینیک ما تماس بگیرید. هدف ما ارائه بهترین خدمات و آرامش خاطر برای شما و فرزندتان است.
با آرزوی سلامتی برای شما و فرزند دلبندتان
دکتر ربابه رجبی فوق تخصص قلب اطفال در تهران
جهت تعیین وقت ملاقات با شماره ۰۹۳۸۹۳۶۲۷۱۹ تماس بگیرید.
