التهاب قلب در کودکان یکی از موضوعات مهمی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند، زیرا تشخیص زودهنگام میتواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر التهاب قلب هستند؟
کودکان ۵ تا ۱۵ سال بیشترین خطر ابتلا به التهاب قلب را دارند. همچنین، مطالعات نشان دادهاند که پسران حدود ۱.۵ برابر بیشتر از دختران به این بیماری مبتلا میشوند. شناسایی گروههای پرخطر به والدین کمک میکند تا علائم را سریعتر تشخیص دهند و اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.
علائم التهاب قلب در کودکان را جدی بگیرید
علائم التهاب قلب ممکن است شبیه به سایر بیماریها باشد، اما با دقت به نشانههایی مانند آنچه در ادامه بیان میشود، میتوان آن را شناسایی کرد:
- تنگی نفس: کودک ممکن است هنگام بازی یا فعالیتهای ساده احساس خستگی یا مشکل در تنفس داشته باشد.
- درد قفسه سینه: یکی از علائم کلیدی که نیاز به توجه فوری دارد.
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی): ضربان قلب تند یا نامنظم میتواند هشداردهنده باشد.
- تب خفیف تا متوسط: تب ممکن است نشاندهنده وجود التهاب یا عفونت باشد.
- خستگی مفرط: بیحالی یا خوابآلودگی غیرطبیعی از علائم اولیه است.
- تورم دستها و پاها: ممکن است ناشی از عملکرد ضعیف قلب باشد.
- رنگپریدگی یا کبودی لبها: نشانهای از کمبود اکسیژن در بدن است.
نشانههای خطرناکتر
- غش یا بیهوشی ناگهانی
- ورم شدید شکم
- تشنج (در موارد بسیار نادر)
عوارض التهاب قلب در کودکان چیست؟
اگر التهاب قلب بهموقع تشخیص داده نشود، ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند:
- نارسایی قلبی: قلب قادر به پمپاژ کافی خون نخواهد بود.
- آریتمیهای شدید: که میتواند به سکته قلبی منجر شود.
- التهاب مزمن: منجر به آسیب دائمی به بافت قلب و کاهش عملکرد آن.
- مرگ ناگهانی: هرچند نادر، اما در موارد شدید ممکن است رخ دهد.
این عوارض به دلیل آسیب به عضلات قلب و کاهش توانایی آن در پمپاژ خون ایجاد میشوند. درمان بهموقع میتواند از بروز این خطرات جلوگیری کند.
چگونه التهاب قلب در کودکان تشخیص داده میشود؟
تشخیص دقیق این بیماری نیازمند انجام آزمایشها و بررسیهای تخصصی قلبی است. هر آزمایش از زاویه خاصی به ارزیابی قلب میپردازد:
۱. نوار قلب (ECG)
پزشک با استفاده از نوار قلب به بررسی فعالیت الکتریکی قلب میپردازد.
- هدف آزمایش نوار قلب: شناسایی آریتمیها یا تغییرات الکتریکی ناشی از التهاب.
- نتیجه هشداردهنده: وجود تغییراتی در الگوی نوار قلب (مانند ST elevation) میتواند به التهاب عضله قلب اشاره کند.
۲. اکوکاردیوگرافی (Echo)
با اکو قلب کودک تصویربرداری از ساختار و عملکرد قلب ممکن میشود.
- هدف از اکو قلب : ارزیابی ضخامت و حرکت دیوارههای قلب است.
- نتیجه هشداردهنده: کاهش حرکت دیوارههای قلب یا وجود مایع در اطراف قلب میتواند نشان دهنده پریکاردیت باشد.
در برخی مراکز، به دلیل استفاده از داروهای بیهوشی در حین اکوکاردیوگرافی، کودکان ناچار به تحمل عوارض جانبی این داروها هستند.
با این حال، در کلینیک تخصصی دکتر رجبی، با ایجاد فضایی آرام و شاد و برقراری ارتباط مؤثر با کودک، این امکان فراهم شده است تا اکو قلب کودک بدون نیاز به هیچ گونه داروی بیهوشی انجام شود. به این ترتیب، از بروز هرگونه عارضه جانبی برای فرزند شما جلوگیری خواهد شد.
۳. آزمایش خون
بررسی مارکرهای التهابی در آزمایش خون صورت میگیرد.
- هدف از این آزمایش: شناسایی نشانههای التهاب یا عفونت در کودک است.
- نتایج کلیدی:
- CRP بالا: نشاندهنده التهاب سیستمیک.
- تروپونین بالا: آسیب به عضله قلب.
۴. MRI قلب
تصویربرداری دقیقتر از قلب در این آزمایش تخصصی صورت میگیرد.
- هدف از ام آر آی: بررسی وجود التهاب یا آسیب بافتی قلب کودک است.
- نتیجه هشداردهنده: افزایش سیگنال در تصاویر T2 نشاندهنده التهاب است.
۵. نمونهبرداری (بیوپسی قلب)
برای بررسی میکروسکوپی عضله قلب و رد یا اثبات وجود التهاب قلب در کودک، میتوان در مراحل نهایی تشخیص و در صورت نیاز، از این آزمایش استفاده کرد.
- هدف آن: تشخیص مستقیم التهاب یا عفونت در بافت قلب است.
- نتیجه هشداردهنده: مشاهده سلولهای التهابی یا آسیب بافتی در این آزمایش امکان پذیر است.
درمان التهاب قلب در کودکان چگونه است؟
۱. درمان دارویی
- داروهای ضدالتهابی: مانند ایبوپروفن یا کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب تجویز میشوند.
- آنتیبیوتیک یا ضدویروس: در صورت وجود عفونت باکتریایی یا ویروسی توصیه میشود.
- داروهای کنترل ضربان قلب: برای مدیریت آریتمیها استفاده میشوند.
۲. درمان حمایتی
- استراحت مطلق
- مصرف مایعات کافی
- رژیم غذایی متناسب
۳. مداخله پیشرفته (در موارد شدید)
- دستگاههای کمکی قلبی: برای حفظ عملکرد قلب.
- پیوند قلب: در موارد نادری که قلب به شدت آسیب دیده است.
چگونه میتوان از التهاب قلب پیشگیری کرد؟
پیشگیری از التهاب قلب با اقدامات سادهای مانند واکسیناسیون به موقع، درمان سریع عفونتهای استرپتوکوکی و تقویت سیستم ایمنی امکانپذیر است. رعایت موارد زیر میتواند خطر بروز بیماریهای قلبی در کودکان را بهطور قابل توجهی کاهش دهد:
- واکسیناسیون منظم برای پیشگیری از عفونتهای ویروسی مانند آنفلوانزا.
- درمان سریع عفونتهای گلو و عفونتهای استرپتوکوکی.
- تقویت سیستم ایمنی کودک با تغذیه مناسب و ورزش.
تغذیه مفید و ورزش های مناسب برای تقویت قلب کودکان ضروری هستند. جهت مطالعه بیشتر در این باره میتوانید مطلب «برای تقویت قلب کودکان چه کنیم؟ » تالیف و ترجمه خانم دکتر رجبی را مطالعه کنید.
سخن پایانی
تشخیص زودهنگام علائم التهاب قلب در کودکان میتواند زندگی آنها را نجات دهد. اگر هر یک از علائم ذکرشده را در کودک خود مشاهده کردید، فوراً به متخصص قلب اطفال مراجعه کنید. بهعنوان یک پزشک قلب کودکان، توصیه من این است که همواره سلامت قلب فرزندتان را در اولویت قرار دهید.
با آرزوی سلامتی برای شما و فرزند دلبندتان
دکتر ربابه رجبی فوق تخصص قلب اطفال
جهت تعیین وقت ملاقات با خانم دکتر رجبی با شماره ۰۹۳۸۹۳۶۲۷۱۹ تماس بگیرید.