ممکن است تا به حال اسم سندرم بطن چپ هیپوپلاستیک یا (HLHS) را شنیده باشید. این عنوان کمی پیچیده است، اما نگران نباشید. اجازه بدهید به زبان ساده برایتان توضیح دهم که این عارضه دقیقا چیست و چه اتفاقی برای قلب کوچولوی شما میافتد.
بطن چپ قلب چیست و چرا مهم است؟
قلب جنین شما مثل یک پمپ کار میکند و خون را به تمام بدن میرساند. قلب از چهار حفره تشکیل شده است: دو دهلیز و دو بطن. بطن چپ قویترین قسمت قلب است و وظیفه دارد خون اکسیژندار را به تمام بدن پمپاژ کند.
تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین یعنی چه؟
به این معنی است که بطن چپ قلب کوچولوی شما به اندازه کافی رشد نکرده است و نمیتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد. در نتیجه، خون اکسیژن دار به اندازه کافی به بدن نمیرسد و ممکن است مشکلات جدی برای جنین رخ دهد.
بعضی از نقص های قلبی به دلیل پیچیدگی و عوارض جانبی، چالش های بیشتری را برای بیماران و پزشکان ایجاد میکنند. تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین از این دسته است که بعضی آن را بدترین نقص قلبی مادرزادی میدانند. اما امروز با پیشرفت های علم پزشکی راه های درمانی موثری برای مبتلایان به این نقص به وجود آمده است.
توضیح بیشتر درباره تفاوت بین قلب سالم و قلبی که با رشد نام کافی بطن چپ همراه است :
* اندازه بطن چپ: در قلب طبیعی، بطن چپ قویترین حفره است و خون را با فشار زیادی به سراسر بدن پمپاژ میکند. اما در سندرم هیپوپلاستیک بطن چپ، این بطن بسیار کوچک و ضعیف است و نمیتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.
* عملکرد بطن چپ: همانطور که گفته شد، بطن چپ طبیعی خون اکسیژندار را به تمام اندامهای بدن پمپاژ میکند. اما در این بیماری، بطن چپ نمیتواند خون کافی را به بدن برساند.
* دریچه آئورت: دریچه آئورت در قلب طبیعی به طور کامل باز و بسته میشود و اجازه میدهد خون به آسانی از قلب خارج شود. اما در این بیماری، این دریچه معمولاً تنگ یا ناکارآمد است.
* دیواره بین بطنی: دیواره بین دو بطن قلب باید سالم و کامل باشد تا خون اکسیژندار و فاقد اکسیژن با هم مخلوط نشود. در برخی موارد، در این بیماری ممکن است نقصی در این دیواره وجود داشته باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این باره میتوانید مقاله «سوراخ بین بطنی قلب» تالیف و ترجمه خانم دکتر رجبی را مطالعه کنید.
* آئورت صعودی: آئورت صعودی اولین بخش از آئورت است که خون را از قلب خارج میکند. در این بیماری، این بخش از آئورت معمولاً کوچک و باریک است.
* جریان خون: در قلب طبیعی، جریان خون به طور طبیعی و یکنواخت در تمام بدن گردش میکند. اما در این بیماری، جریان خون کاهش یافته و غیر طبیعی است.
تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین چگونه تشخیص داده میشود؟
خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، میتوان این عارضه را در دوران بارداری و با انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین تشخیص داد. این آزمایش بدون درد و کاملا بیخطر است و به پزشک کمک میکند تا ساختار قلب جنین را به طور کامل بررسی کند. برای آشنایی با نحوه انجام اکو قلب جنین کلیک کنید.
تشخیص زودهنگام تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا به والدین و تیم پزشکی اجازه میدهد تا برای مراقبتهای پس از تولد آماده شوند.
زودترین زمان تشخیص معمولاً در سهماهه دوم، یعنی از هفته ۱۸ تا هفته ۲۴ بارداری است.
عوامل موثر بر زمان تشخیص
* دقت دستگاه اکوکاردیوگرافی: دستگاههای اکوکاردیوگرافی مدرن و با کیفیت، تصاویر دقیقتری از قلب جنین ارائه میدهند و امکان تشخیص زودتر را فراهم میکنند.
* مهارت پزشک در انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین: تجربه و مهارت پزشک مربوطه در تفسیر تصاویر اکو نیز، در دقت تشخیص بسیار موثر است. بنابراین پیشنهاد میکنیم این آزمایش را در مرکزی تخصصی و معتبر انجام دهید تا از صحت نتایج آن مطمئن باشید.
* شدت نقص: در برخی موارد، نقص قلبی ممکن است بسیار کوچک یا پیچیده باشد و تشخیص آن نیاز به بررسیهای دقیقتر و تکرار شده داشته باشد.
چرا تشخیص زودهنگام مهم است؟
* برنامهریزی برای زایمان: تشخیص زودهنگام به والدین و تیم پزشکی اجازه میدهد تا برای زایمان در یک مرکز مجهز و با امکانات لازم برای مراقبت از نوزادان مبتلا به بیماریهای قلبی آماده شوند.
* مشاوره ژنتیکی: در برخی موارد، ممکن است نیاز به مشاوره ژنتیکی برای تعیین علت نقص قلبی و ارزیابی خطر تکرار آن در بارداریهای بعدی باشد.
* برنامهریزی برای درمان: با تشخیص زودهنگام، میتوان برنامه درمانی مناسب برای نوزاد پس از تولد را تدوین کرد.
عوارض تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین
این عارضه یکی از پیچیدهترین نقصهای قلبی مادرزادی است و میتواند خطراتی جدی برای جان نوزاد داشته باشد، از جمله:
* نارسایی قلبی: قلب نمیتواند خون کافی را به بدن پمپاژ کند، که منجر به تجمع مایعات در بدن و مشکلات تنفسی میشود.
* سیانوز: پوست، لبها و ناخنها به دلیل کمبود اکسیژن آبی رنگ میشوند.
* لخته شدن خون: خطر تشکیل لخته خون در قلب و ریهها افزایش مییابد.
* عفونت: نوزادان مبتلا به این بیماری مستعد ابتلا به عفونت هستند.با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، بسیاری از نوزادان مبتلا به این عارضه میتوانند زندگی طولانی و با کیفیتی داشته باشند.
تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین میتواند باعث سقط جنین شود؟
خیر، این نقص همیشه باعث سقط جنین نمیشود، اما میتواند یکی از علل آن باشد. شاید بپرسید چرا HLHS میتواند باعث سقط جنین شود؟
* نارسایی قلبی شدید: به دلیل عدم توانایی قلب در پمپاژ خون کافی، جنین ممکن است نتواند به اندازه کافی اکسیژن و مواد مغذی دریافت کند.
* عدم رشد مناسب اندامها: نارسایی قلبی میتواند بر رشد سایر اندامها نیز تأثیر بگذارد و در نهایت منجر به سقط جنین شود.
علت این نقص قلبی مادرزادی چیست؟
علت دقیق این بیماری در بسیاری از موارد ناشناخته است، اما عوامل زیر ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند:
* عوامل ژنتیکی: جهش در برخی ژنها میتواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
* عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند.
علائم تشکیل نشدن بطن چپ قلب در نوزادان
نوزادی که با HLHS متولد میشود ممکن است نشانه های ظاهری داشته باشد، از جمله:
* تنگی نفس شدید: به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به بدن
* رنگ پریدگی پوست: به دلیل کمبود اکسیژن در خون
* مشکل در تغذیه: به دلیل خستگی و کمبود انرژی
* رشد کند: به دلیل نرسیدن مواد مغذی کافی به بدن
بهترین درمان تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین
درمان این نقص مادرزادی قلبی بسیار پیچیده است و نیاز به تیم پزشکی متخصص دارد. درمان معمولاً شامل چندین مرحله جراحی است که پس از تولد نوزاد انجام میشود. هدف از این جراحیها ایجاد مسیرهای جایگزین برای جریان خون است.
روند درمان شامل موارد زیر است:
* مدیریت پزشکی: قبل از تولد، مادر ممکن است داروهایی برای بهبود جریان خون به جنین دریافت کند.
* جراحی: پس از تولد، نوزاد به جراحیهای پیچیده قلبی نیاز خواهد داشت. این جراحیها ممکن است در چند مرحله انجام شوند و هدف آنها بهبود عملکرد قلب و هدایت خون به طور صحیح است.
* پیوند قلب: در برخی موارد، پیوند قلب تنها گزینه درمانی است.
* مراقبتهای حمایتی: نوزادان مبتلا به این بیماری نیاز به مراقبتهای ویژه در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان دارند.
سوالات متداول
علت تشکیل نشدن بطن چپ قلب جنین چیست؟ علت دقیق این عارضه هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند.
آیا میتوان از این عارضه پیشگیری کرد؟ در حال حاضر راهی برای پیشگیری از این عارضه وجود ندارد.
آیا همه نوزادان مبتلا به این نقص مادرزادی قلبی میمیرند؟ خیر، با پیشرفت علم پزشکی و درمانهای جدید، بسیاری از نوزادان مبتلا به این عارضه میتوانند زندگی طولانی و با کیفیتی داشته باشند.
آیا میتوان با دارو این عارضه را درمان کرد؟ خیر، درمان این عارضه معمولاً نیاز به جراحی دارد.
سخن آخر
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این مشکل روبرو هستید، نگران نباشید. با کمک تیم پزشکی متخصص، میتوانید بر این چالش غلبه کنید. به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و بسیاری از خانوادهها با موفقیت این مسیر را طی کردهاند.
مشاوره تخصصی
با توجه به اینکه شرایط هر بارداری و وضعیت جنین با دیگری متفاوت است، برای مشاوره تخصصی و کامل در مورد این موضوع، حتما به فوق تخصص قلب اطفال و جنین مراجعه کنید.
منبع
برای کسب اطلاعات بیشتر، میتوانید به لینک های زیر مراجعه کنید:
انجمن قلب کودکان آمریکا (American Heart Association)
با آرزوی سلامتی برای شما و فرزند دلبندتان
دکتر ربابه رجبی فوق تخصص قلب جنین و کودک
جهت تعیین وقت ملاقات با خانم دکتر رجبی با شماره ۰۹۳۸۹۳۶۲۷۱۹ تماس بگیرید.
برای مشاهده مرکز تخصصی اکوکاردیوگرافی قلب جنین کلیک کنید.
