سوراخ قلب نوزاد از علت تا درمان

یکی از دغدغه های مهم والدین پس از تولد نوزاد، مسئله سلامت قلب او است. در برخی موارد، پزشکان ممکن است تشخیص دهند که نوزاد دچار سوراخ در قلب است. این مشکل می‌تواند شامل نقص‌های دیواره‌ای قلب مانند نقص بین دهلیزی (ASD) یا نقص بین بطنی (VSD) و حتی سوراخ بین دو رگ قلب باشد. وجود سوراخ در قلب نوزاد میتواند سوالات و نگرانی‌های زیادی برای والدین ایجاد کند. دکتر ربابه رجبی متخصص قلب و عروق اطفال در این مطلب، به تمام سوالات شما در مورد سوراخ قلب نوزاد پاسخ میدهند.

سوراخ بودن قلب نوزاد

سوراخ در قلب نوزاد یکی از مشکلات شایع قلبی است که می‌تواند در بدو تولد تشخیص داده شود. این حالت به معنی وجود یک یا چند حفره غیرطبیعی در دیواره‌های قلب است که باعث جریان غیرطبیعی خون می‌شود. این مشکل می‌تواند از کم‌خطر تا بسیار جدی متغیر باشد و نیاز به درمان‌های متفاوتی دارد.

انواع سوراخ در قلب نوزاد

این نقص مادرزادی قلبی به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• سوراخ بین دهلیزی (ASD):

در این حالت، یک حفره در دیواره بین دو دهلیز قلب وجود دارد. این سوراخ باعث می‌شود که خون اکسیژن‌دار و خون بدون اکسیژن در دهلیزها با هم مخلوط شوند.برای کسب اطلاعات بیشتر درباره علائم و شیوه درمان این نوع از سوراخ قلب مقاله «نقص بین دهلیزی قلب» تالیف و ترجمه دکتر ربابه رجبی را ملاحظه نمایید.

• سوراخ بین بطنی (VSD):

در این حالت، یک سوراخ در دیواره بین دو بطن قلب وجود دارد. این سوراخ باعث می‌شود که خون اکسیژن‌دار از بطن چپ به بطن راست جریان یابد و باعث افزایش بار کاری بر روی بطن راست شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره عوارض و خطرات آن میتوانید به مقاله مربوطه با عنوان “راهنمای جامع VSD یا سوراخ سپتوم بین بطنی در نوزادان” مراجعه کنید.

• سوراخ بین دو رگ قلب:

سوراخ بین دو رگ قلب یک حالت نادر که به نقص سپتوم آئورتوپولمونری (Aortopulmonary Septal Defect) معروف است، به وجود یک سوراخ در دیواره‌ای که دو رگ اصلی قلب (آئورت و شریان ریوی) را از هم جدا می‌کند، اشاره دارد.

علائم سوراخ بودن قلب نوزاد

علائم سوراخ بودن قلب نوزاد می‌تواند متفاوت باشد و بستگی به اندازه و محل سوراخ دارد. برخی از علائم شامل:

• تنفس سریع یا سخت
• خستگی زودرس
• تعریق زیاد
• وزن‌گیری کند
• رنگ پریدگی یا کبودی پوست

کیا قلب نوزادشون سوراخ بوده؟

تجربه درمان سوراخ قلب آراد عزیز و در مطب دکتر رجبی از زبان مادرش بخوانید:

پسر من، آراد، وقتی به دنیا اومد خوب بود، ولی یه ماه که گذشت، متوجه شدیم موقع شیر خوردن زود خسته می‌شه و نفس‌نفس می‌زنه. اوایل فکر کردم شاید مشکل از نحوه شیر دادن منه، ولی وقتی وزنش هم کمتر از حد معمول شد، دیگه نگران شدم. پیش دکتر رجبی که اومدیم، ایشون بعد از اکو، گفتن که آراد یه سوراخ کوچیک تو قلبش داره، ولی نیازی به جراحی نیست و احتمالاً با گذر زمان خودش بسته می‌شه. الان با مراقبت‌ها و پیگیری‌های خانم دکتر، آراد سالم‌تر و پرانرژی‌تر شده و خداروشکر مشکلی نداره.

علت سوراخ قلب نوزاد

علت دقیق این نقص مادرزادی قلبی به طور کامل مشخص نیست، اما برخی عوامل می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند، از جمله:

• عوامل ژنتیکی
• عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری
• مصرف برخی داروها یا مواد مخدر در دوران بارداری

آیا سوراخ بودن قلب نوزاد خطرناک است؟

این نقص مادرزادی قلبی همیشه خطرناک نیست و در بسیاری از موارد، سوراخ‌های کوچک بدون هیچ عارضه‌ای خودبه‌خود بسته می‌شوند. اما در صورتی که سوراخ بزرگ باشد یا نوزاد علائمی مانند مشکلات تنفسی و وزن‌گیری کند نشان دهد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

عوارض و خطرات

در صورتی که حفره قلب نوزاد درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی‌تری شود، از جمله:

• افزایش فشار خون ریوی
• آریتمی‌ها (اختلالات ریتم قلب)
• نارسایی قلبی
• افزایش خطر سکته مغزی
• عفونت‌های مکرر ریوی

تشخیص سوراخ بودن قلب نوزاد

تشخیص آن معمولاً با استفاده از روش‌های زیر انجام می‌شود:

اکوکاردیوگرافی: تصویربرداری از قلب با استفاده از امواج صوتی و بی خطر.

در برخی مراکز، به دلیل استفاده از داروهای بیهوشی در حین اکوکاردیوگرافی، کودکان ناچار به تحمل عوارض جانبی این داروها هستند.

با این حال در مطب خانم دکتر رجبی، با ایجاد فضایی آرام و شاد و برقراری ارتباط مؤثر با کودک، این امکان فراهم شده است تا اکو قلب کودک بدون نیاز به هیچ گونه داروی بیهوشی انجام شود. به این ترتیب، از بروز هرگونه عارضه جانبی برای فرزند شما جلوگیری خواهد شد.

اشعه ایکس قفسه سینه: برای بررسی اندازه و شکل قلب.
 MRI قلب: تصویربرداری دقیق از ساختار قلب و جریان خون.

سوراخ قلب نوزاد کی بسته می‌شود؟

بسته شدن حفره های قلبی بستگی به اندازه و نوع سوراخ دارد. در بسیاری از موارد، سوراخ‌های کوچک در قلب نوزادان به طور خودبه‌خود و بدون نیاز به مداخله پزشکی در چند ماه اول زندگی بسته می‌شوند. اکثر این سوراخ‌ها تا سن یک سالگی نوزاد به طور کامل بسته می‌شوند. با این حال، برخی سوراخ‌ها ممکن است نیاز به نظارت و حتی مداخله پزشکی داشته باشند.

اندازه سوراخ قلب نوزاد چقدر باشد خطرناک نیست و خود به خود بسته می‌شود؟

به طور کلی، سوراخ‌های کمتر از ۳ میلی‌متر معمولاً خودبه‌خود و بدون نیاز به مداخله بسته می‌شوند. این سوراخ‌ها معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند و پزشک می‌تواند با نظارت منظم، به بسته شدن آنها اطمینان حاصل کند.

اندازه سوراخ نوزاد چند میلی‌متر باشد خود به خود بسته نمی‌شود؟

سوراخ‌هایی که بزرگتر از ۵ میلی‌متر هستند، معمولاً نیاز به مداخله پزشکی دارند. این سوراخ‌ها ممکن است باعث علائم جدی‌تری شوند و نیاز به درمان داشته باشند تا از بروز مشکلات قلبی جلوگیری شود. اما اغلب این سوراخ ها بدون جراحی بسته میشوند. با استفاده از کاتتر از درون رگی در کشاله ران و کاشت یک پیچ در سوراخ قلب.

در چه صورتی نیاز به جراحی است؟

اگر حفره قلب بیش از 10 سانتی‌متر باشد، به احتمال زیاد نیاز به جراحی خواهد داشت. جراحی برای بستن سوراخ قلب، به منظور جلوگیری از عوارض جدی‌تر و حفظ سلامت قلب نوزاد انجام می‌شود.

بهترین درمان سوراخ قلب نوزاد 

درمان‌های غیر جراحی

1. دارو درمانی: استفاده از داروها برای کاهش علائم و کمک به بهبود عملکرد قلب نوزاد.
2. نظارت منظم: بررسی منظم توسط پزشک برای اطمینان از بسته شدن خودبه‌خود سوراخ.

درمان‌های جراحی

1. بستن سوراخ با دستگاه: در برخی موارد، پزشکان می‌توانند با استفاده از دستگاهی مخصوص سوراخ را بدون جراحی باز ببندند.
2. جراحی قلب باز: در صورت بزرگ بودن سوراخ، جراحی قلب باز برای بستن سوراخ ضروری است.

عمل سوراخ قلب نوزاد چگونه است؟

جراحی برای بستن حفره قلب معمولاً با استفاده از روش‌های کم تهاجمی انجام می‌شود. در این روش‌ها، یک لوله نازک به نام کاتتر از طریق رگ‌های خونی به قلب هدایت می‌شود و از طریق آن دستگاهی برای بستن سوراخ نصب می‌شود. در موارد پیچیده‌تر، ممکن است نیاز به جراحی قلب باز باشد. در این روش جراح با ایجاد برشی کوچک در قفسه سینه و استفاده از موادی مانند چسب سوراخ قلب نوزاد را میبندد.

نتیجه‌گیری
این نقص مادرزادی می‌تواند باعث نگرانی والدین شود، اما با آگاهی و نظارت دقیق پزشکی، می‌توان بسیاری از این مشکلات را مدیریت و درمان کرد. اگر نوزاد شما دچار سوراخ قلب است، مهم است که با پزشک فوق تخصص قلب اطفال در ارتباط باشید و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

با آرزوی سلامتی برای شما و فرزند دلبندتان

دکتر ربابه رجبی فوق تخصص قلب اطفال و جنین

برای تعیین وقت ملاقات با دکتر رجبی میتوانید با شماره ۰۹۳۸۹۳۶۲۷۱۹ تماس بگیرید.