فشار خون بالا در بارداری، که به عنوان پره‌اکلامپسی نیز شناخته میشود، یک بیماری جدی است که می‌تواند عواقب جدی برای مادر و جنین داشته باشد. این بیماری معمولاً در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد و با افزایش فشار خون، دفع پروتئین در ادرار و تورم در دست‌ها، پاها و صورت مشخص میشود.
تأثیر فشار خون بالای بارداری بر قلب جنین
۱. کاهش جریان خون جفتی: فشار خون بالا باعث تنگ شدن رگ‌های خونی جفت میشود. این امر منجر به کاهش جریان خون و اکسیژن رسانی به جنین میشود.
۲. استرس اکسیداتیو: فشار خون بالا می‌تواند باعث افزایش رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو در بدن مادر و جنین شود. این امر به سلول‌های قلب جنین آسیب می‌رساند.
۳. اختلال در رشد قلب: کاهش اکسیژن و مواد مغذی به دلیل کاهش جریان خون جفتی، می‌تواند بر رشد طبیعی قلب جنین تأثیر گذاشته و منجر به کوچک شدن قلب یا نقص‌های ساختاری شود.
۴. افزایش فشار خون در شریان‌های ریوی جنین: فشار خون بالا در مادر می‌تواند باعث افزایش فشار خون در شریان‌های ریوی جنین شود که می‌تواند به قلب او فشار وارد کند.
عوارض فشار خون بالای مادر بر قلب جنین
بزرگی بطن چپ: افزایش فشار خون در شریان‌های ریوی جنین می‌تواند باعث بزرگ شدن بطن چپ قلب شود.
نقص‌های قلبی مادرزادی: در برخی موارد، فشار خون بالا در دوران بارداری می‌تواند باعث ایجاد نقص‌های قلبی مادرزادی در جنین شود.
کاهش رشد جنین: کاهش جریان خون و اکسیژن به جنین می‌تواند باعث کند شدن رشد او شود.
زودرس به دنیا آمدن: فشار خون بالا اغلب با زایمان زودرس همراه است که می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات قلبی در نوزاد را افزایش دهد.
خطر فشار خون بالا بارداری بر قلب جنین
مشکلات قلبی در بزرگسالی: نوزادانی که در دوران جنینی در معرض فشار خون بالای مادر قرار گرفته‌اند، در بزرگسالی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی هستند.
چرا اکو قلب جنین در بارداری با فشار خون بالا ضروری است؟
همانطور که اشاره کردم، فشار خون بالا در دوران بارداری می‌تواند عوارضی جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد، از جمله مشکلات قلبی در جنین. این گونه بارداری، پر خطر محسوب میشود. اکو قلب جنین، یک آزمایش غیرتهاجمی و بدون درد است که تصاویری دقیق از قلب جنین ارائه می‌دهد.
اکو قلب جنین چه کمکی به مادران باردار میکند؟
این آزمایش به پزشک امکان می هد تا هرگونه ناهنجاری قلبی مادرزادی را در مراحل اولیه تشخیص دهند. برای مادرانی که فشار خون بالا دارند، انجام اکو قلب جنین بسیار اهمیت دارد، زیرا فشار خون بالا می‌تواند بر رشد و عملکرد قلب جنین تاثیر گذاشته و احتمال بروز مشکلات قلبی را افزایش دهد. با تشخیص زودهنگام مشکلات قلبی، می‌توان برنامه درمانی مناسب را برای جنین تنظیم کرد و از عوارض جدی جلوگیری کرد.
در واقع، اکو قلب جنین برای این دسته از مادران مانند یک بیمه نامه برای سلامت قلب نوزاد است.
برای مشاهده فیلم اکو قلب جنین در مطب خانم دکتر رجبی کلیک کنید.
فشار خون بالا در بارداری چه تاثیری بر جنین دارد؟
فشار خون بالای مادر ممکن است تاثیرات متفاوتی بر جنین داشته باشد از جمله:
۱. جنین با وزن کم: فشار خون بالا می‌تواند جریان خون به جفت را کاهش دهد و در نتیجه، مواد مغذی و اکسیژن کافی به جنین نرسد. این امر باعث میشود جنین نتواند به اندازه کافی رشد کند و وزن کم هنگام تولد داشته باشد.
۲. زایمان زودرس: فشار خون بالا یکی از علل اصلی زایمان زودرس است. زایمان زودرس می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی، عفونت و سایر عوارض جدی در نوزاد شود.
۳. جفت زودرس: فشار خون بالا می‌تواند باعث جدا شدن زودهنگام جفت از دیواره رحم شود. این وضعیت بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث خونریزی شدید، مرگ جنین و سایر عوارض جدی شود.
۴. اختلال در رشد اندام‌ها: فشار خون بالا در بارداری ممکن است بر رشد اندام‌های حیاتی جنین مانند مغز، قلب و کلیه‌ها تأثیر بگذارد.
۵. مشکلات بعد از تولد: نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری فشار خون بالا داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات سلامتی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و مشکلات یادگیری هستند.
عدد فشار خون بالا در بارداری
فشار خون بالا در بارداری زمانی تشخیص داده میشود که فشار خون مادر باردار به طور مداوم بالاتر از حد طبیعی باشد. اما عدد دقیق برای همه یکسان نیست و عوامل مختلفی مانند سن مادر، وزن، وضعیت سلامتی قبل از بارداری و حتی نژاد می‌توانند بر این عدد تأثیر بگذارند.
به طور کلی، فشار خون طبیعی در بارداری به صورت زیر تعریف میشود:
* فشار سیستولیک (عدد بالایی): کمتر از 140 میلیمتر جیوه
* فشار دیاستولیک (عدد پایینی): کمتر از 90 میلیمتر جیوه
اما اگر فشار خون شما به طور مداوم بالاتر از ۱۴۰/۹۰ (میلیمتر جیوه) باشد، احتمال دارد که به فشار خون بالا در بارداری مبتلا باشید.
مهم است بدانید:
* تغییرات طبیعی فشار خون در بارداری: در طول بارداری، فشار خون ممکن است کمی نوسان داشته باشد. به عنوان مثال، در سه ماهه دوم، فشار خون ممکن است کمی کاهش یابد و سپس در سه ماهه سوم مجدداً افزایش یابد.
* اهمیت اندازه‌گیری‌های مکرر: برای تشخیص دقیق فشار خون بالا در بارداری، لازم است فشار خون شما به طور مرتب و در چندین نوبت اندازه‌گیری شود.
* تعیین حد آستانه توسط پزشک: پزشک شما با توجه به شرایط خاص شما، حد آستانه فشار خون بالا را تعیین خواهد کرد.
علائم فشار خون بالا در بارداری
* سردرد شدید
* تاری دید
* درد در بالای شکم
* تورم در دست‌ها، پاها و صورت
* افزایش وزن ناگهانی
* کاهش ادرار
* احساس تهوع و استفراغ
چه عواملی خطر ابتلا به فشار خون بالا در بارداری را افزایش می‌دهند؟
* بارداری اول
* سن بالای مادر
* چاقی
* دیابت
* فشار خون بالا قبل از بارداری
* بیماری‌های کلیوی
* داشتن چند قلو
درمان فشار خون بالا در بارداری
درمان فشار خون بالا در بارداری به شدت بیماری بستگی دارد. در موارد خفیف، پزشک ممکن است استراحت، کنترل رژیم غذایی و فشار خون را توصیه کند. در موارد شدیدتر، ممکن است داروهای کاهش فشار خون و حتی زایمان زودرس لازم باشد.
مهمترین نکته:
زنان باردار باید به طور مرتب فشار خون خود را اندازه گیری کنند و در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
سوالات متداول
* آیا فشار خون بالا در بارداری قابل پیشگیری است؟
– با رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کنترل وزن، می‌توان خطر ابتلا به فشار خون بالا در بارداری را کاهش داد.
* آیا فشار خون بالا در بارداری بر شیردهی تأثیر می‌گذارد؟
– در برخی موارد، داروهای کاهش فشار خون ممکن است بر شیردهی تأثیر بگذارند. بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
* آیا فشار خون بالا در بارداری بر بارداری‌های بعدی تأثیر می‌گذارد؟
– زنان مبتلا به فشار خون بالا در بارداری، در بارداری‌های بعدی نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
* آیا فشار خون بالا در بارداری قابل درمان است؟
– بله، فشار خون بالا در بارداری قابل درمان است. با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان عوارض این بیماری را کاهش داد.
* آیا استرس می‌تواند باعث فشار خون بالا در بارداری شود؟
– استرس می‌تواند بر فشار خون تأثیر بگذارد، اما به تنهایی باعث فشار خون بالا در بارداری نمی‌شود.
* آیا ورزش برای زنان باردار مبتلا به فشار خون بالا مفید است؟
– بله، ورزش سبک و منظم با نظر پزشک می‌تواند برای زنان باردار مبتلا به فشار خون بالا مفید باشد.
* آیا تغذیه مناسب می‌تواند به کاهش فشار خون در بارداری کمک کند؟
– بله، رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم چرب می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند.
* آیا مکمل‌های غذایی می‌توانند به کاهش فشار خون در بارداری کمک کنند؟
– قبل از مصرف هرگونه مکمل غذایی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
* چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
– در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی مانند سردرد شدید، تاری دید، درد در بالای شکم، تورم و افزایش وزن ناگهانی، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
نکته مهم: با توجه به اینکه این مطالب به صورت کلی بیان شده است و شرایط و ویژگی های هر بارداری متفاوت است، این اطلاعات را جایگزین مشاوره تخصصی تلقی نکنید. برای تشخیص و درمان دقیق، همیشه باید به پزشک خود مراجعه کنید.
با آرزوی سلامتی برای شما و فرزند دلبندتان
دکتر ربابه رجبی فوق تخصص قلب جنین و کودک
منبع
جهت تعیین وقت ملاقات با خانم دکتر رجبی با شماره ۰۹۳۸۹۳۶۲۷۱۹ تماس بگیرید.
